تغییرات اعضای بدن در سالمندی و ضرورت آگاهی از آن

خواندن این نوشته به شما کمک می‌کند تا با برخی از تغییرات مرتبط با سن و سال‌تان و آن چه که می‌تواند در هر سنی موجب ارتقای سطح سلامت تان شود، بیشتر آشنا شوید.

انتظار شما از چشم و گوش‌تان چیست؟

با افزایش سن، چشم‌ها توانایی تولید کافی اشک را از دست می‌دهند. شبکیه ضعیف و عدسی چشم به تدریج کدر می‌شود. تمرکز روی اشیا سخت می‌شود. حتی افراد سالمند نسبت به برخی نورها و روشنایی با درجات متفاوت حساس می‌شوند. شنوایی کمی ضعیف‌تر شده و فرکانس‌های بلند به سختی شنیده می‌شوند.

چه باید کرد؟

معاینه منظم بینایی و شنوایی و پیگیری‌های بعدی، استفاده از عینک توصیه شده پزشک، استفاده از لنز‌ها، وسایل کمک شنوایی و سایر وسایل اصطلاحی به رفع این مشکلات کمک می‌کند. برای پیشگیری از آسیب‌های بیشتر، استفاده از عینک آفتابی بیرون از خانه و پوشش‌هایی روی گوش وقتی در محیط پر سر و صدا هستید، به حفظ شنوایی شما کمک می‌کند.

انتظار شما از قلب تان چیست؟

چه اتفاقی در حال وقوع است؟ طی زمان، عضله قلب، کارایی خود را از دست می‌دهد و باید برای پمپ کردن همان میزان خون به سراسر بدن بیشتر کار کند. به علاوه این که، عروق خونی خاصیت ارتجاعی قبلی خود را از دست داده و به دلیل تجمع چربی‌ها کمی سخت می‌شوند. این تغییرات شریان‌هارا سفت کرده و سبب می‌شود قلب بیشتر و محکم‌تر برای پمپ کردن خون به بدن کار کند. این‌ها می‌تواند به افزایش فشار خون و سایر مشکلات قلبی – عروقی منجر شود.

برای بهبود وضعیت قلب:

حتما باید ورزش را در برنامه‌هایتان بگنجانید؛ پیاده روی کنید، قدم بزنید، شنا کنید. رژیم غذایی سالم از جمله میوه و سبزی فراوان و غلات و حبوبات را انتخاب کنید. اگر سیگار می‌کشید، از پزشکتان برای ترک سیگار کمک بگیرید. خطر بیماری قلبی با انجام این کارها فورا کاهش پیدا می‌کند.

انتظار شما از سیستم گوارش تان چیست؟

یبوست یکی از مشکلات شایع دوران سالمندی است. عوامل زیادی در بروز یبوست موثر است؛ از جمله رژیم کم فیبر، نوشیدن آب ناکافی و کم تحرکی. داروهای مختلفی هم می‌تواند موجب یبوست شود؛ از جمله ادرارآور‌ها و مکمل‌های آهن. برخی بیماری‌ها از جمله دیابت و نشانگان روده تحریک پذیر ممکن است خطر یبوست را افزایش دهد.

برای پیشگیری از یبوست:

نوشیدن آب و سایر مایعات و رژیم غذایی سالم، شامل میوه و سبزی و غلات و حبوبات، لازم است. ورزش حتما باید جزو برنامه‌های معمول شما باشند. اگر احساس دفع داشتید حتما به نیاز خود پاسخ دهید. اگر دارویی مصرف می‌کنید که ممکن است به یبوست منجر شود، حتما از پزشک خود راهنمایی بگیرید.

انتظار شما از استخوان ها، عضلات و مفاصل تان چیست؟

چه اتفاقی برای این بخش از بدنتان می‌افتد؟ با افزایش سن، استخوان‌ها، کم حجم و کوچکتر می‌شوند و این موجب ضعیف شدن آن‌ها شده و آن‌ها را مستعد شکستگی می‌کند. قد شما کوتاه‌تر می‌شود. عضلات معمولا قدرت و توانایی و خاصیت انعطاف پذیری خود را از دست می‌دهند و در نتیجه، تعادل و هماهنگی شما کمی‌ کمتر می‌شود. به همین دلیل: مصرف مقدار زیادی کلسیم و ویتامین دی در رژیم غذایی برای سلامت استخوان‌ها بسیار مهم است و با ورزش‌های تحمل وزن، مثل پیاده‌روی، توده استخوان‌هایتان را افزایش دهید. توجه کنید که حداقل ۲ بار در هفته انجام شود. با فشار روی استخوان‌ها، توده استخونی افزایش یافته و خطر پوکی استخوان کاهش پیدا می‌کند. ساخت عضلات همچنین مفاصل را از آسیب محافظت کرده و به حفظ تعادل و انعطاف پذیری شما کمک می‌کند.

انتظار شما از حافظه تان چیست؟

با افزایش سن، حافظه، کارایی خود را از دست می‌دهد. همچنان که تعداد سلول‌های عصبی (نورون‌ها) در مغز کاهش پیدا می‌کند، فرآیند یادگیری و به خاطر آوردن کلمات و نام‌ها هم سخت می‌شود.

برای حفظ سلامت حافظه:

حتما فعالیت جسمانی را جزو برنامه‌های روزمره‌تان بگنجانید و رژیم غذایی مناسب را انتخاب کنید. رژیم غذایی سالم موجب سلامت روانی و اجتماعی می‌شود. اگر در مورد کاهش حافظه‌تان نگران هستید حتما با پزشک خود مشورت کنید.

انتظار شما از دندان های تان چیست؟

با شروع سالمندی، دهان به تدریج خشک می‌شود و لثه‌ها کمی به عقب می‌روند. کم شدن ترشح بزاق که برای شست و شوی دهان و از بین بردن باکتری‌ها لازم است، سبب مستعد شدن دندان‌ها و دهان به عفونت می‌شود. دندان‌ها همچنین ممکن است کمی به تیرگی مایل شده و شکننده‌تر شوند. پس روزی ۲بار دندان‌هایتان را مسواک کنید. از نخ دندان حتما استفاده کنید و به طور منظم، برای چکاب دندان‌هایتان به دندان پزشک مراجعه کنید.

انتظار شما از عملکرد مثانه‌تان چیست؟

از دست دادن کنترل مثانه (بی اختیاری ادراری) شایع ترین مشکل دوران سالمندی است. مشکلات بهداشتی، مثل چاقی، یبوست مزمن و سرفه مزمن در بروز بی‌اختیاری ادراری موثر است. یائسگی در زنان و بزرگی پروستات در مردان در بروز بی‌اختیاری ادراری موثر است.

بدین منظور باید:

بیشتر به دستشویی بروید. اگر دچار اضافه وزن هستید، وزن تان را کاهش دهید. اگر سیگار می‌کشید سعی کنید سیگارتان را ترک کنید. ورزش‌های تقویت کننده عضلات کف لگن را فراموش نکنید. روزی ۳ بار و هر دفعه به مدت ۱۰ بار این ورزش‌ها را تکرار کنید. اگر این کار کمک کننده نبود، حتما در مورد راه کارهای درمانی از پزشک خود کمک بگیرید.

انتظار شما از پوست‌تان چیست؟

با افزایش سن، پوست بدن نازک‌تر شده و خاصیت ارتجاعی خود را کمی از دست می‌دهد. حتی متوجه می‌شوید که به راحتی کبود می‌شود. تولید کم چربی طبیعی ممکن است سبب خشکی پوست و چروکیدگی بیشتر شود. لکه‌های پیری روی پوست نمایان شده و پوست کمی‌ تیره می‌شود.

برای حفظ سلامت پوست‌تان باید:

همیشه خودتان را با آب گرم (نه داغ) بشویید و از صابون ملایم و مرطوب کننده استفاده کنید. وقتی بیرون خانه هستید، از ضد آفتاب استفاده کنید و لباس‌های کاملا محافظ و ایمن بپوشید. اگر سیگار می‌کشید، آن را ترک کنید؛ چرا که سیگار کشیدن به پوستتان آسیب رسانده و سبب چروکیدگی آن می‌شود.

انتظار شما از وزنتان چیست؟

حتما وزن ایده آل یا کاهش وزن در صورت اضافه وزن و با افزایش سن، کاری سخت است. توده عضلانی با افزایش سن کاهش پیدا می‌کند و میزان چربی‌های بدن بیشتر می‌شود. از آن جایی که بافت چربی نسبت به عضلات کالری کمتری می‌سوزاند، باید میزان کالری دریافتی روزانه خود را کاهش داد و فعالیت جسمانی‌تان را بیشتر کنید.

برای پیشگیری از افزایش وزن ناخواسته:

حتما پیاده روی کرده و رژیم غذایی سالمی را انتخاب کنید. به اندازه غذایی که می‌خورید توجه کنید و فقط همان میزان غذایی را مصرف کنید که به آن نیاز دارید.

منبع: آیینه ۴۴-صفحه ۴۳