از آب مروارید تا پیرچشمی

بیماری‌های چشمی در سالمندان را باید به ۲ گروه تقسیم کرد؛ بیماری‌های چشمی که با کهولت سن ایجاد می‌شوند و بیماری‌های چشمی که در اثر بیماری‌های زمینه‌ای به وجود می‌آیند. بیماری‌هایی که ناشی از کهولت سن هستند، تقریبا اجتناب ناپذیرند ولی با کنترل بیماری‌هایی که در اثر وجود بیماری زمینه‌ای ایجاد می‌شوند، می‌توان از بروز یا پیشرفتشان جلوگیری کرد.

آب مروارید (کاتاراکت)

در بیماری آب مروارید عدسی چشم کدر می‌شود. علت کدری عدسی متفاوت است. ممکن است در اثر ضربه، مصرف دارو و التهاب‌های چشمی باشد ولی شایع‌ترین علت، افزایش سن است. کدری عدسی باعث تاری دید و کاهش دید تدریجی می‌شود. معمولا انسان‌ها بعد از ۴۰ سالگی دچار کاهش دید نزدیک می‌شوند. از این سن به بعد عدسی چشم نیز سفت می‌شود و قدرت انکساری آن بالا می‌رود. در افراد مبتلا به آب مروارید ممکن است دید نزدیک بهتر شود یعنی فردی که قبلا باید عینک می‌زده حالا بدون عینک اجسام نزدیک را می‌بیند. درحالی که در معاینه دید دور آنها دچار مشکل شده است. این نشانه می‌تواند دلیل وجود آب مروارید باشد. آب مروارید گاهی خفیف و گاهی هم شدید است. درمان آب مروارید در سالمندان فقط جراحی است. زمان جراحی آب مروارید به نظر پزشک و شرایط زندگی بیمار بستگی دارد. اگر پزشک جراحی را به تعویق می‌اندازد به این معناست که زمان آن نرسیده است. این موضوع نباید باعث سهل انگاری بیماران شود و حتما باید به تاریخ ویزیت بعدی توجه داشته باشند. آب مروارید شایع‌ترین عمل جراحی چشم و شایع ترین علت نابینایی قابل درمان است؛ یعنی اگر درمان نشود باعث نابینایی خواهد شد. جراحی برای بیمار بسیار راحت و با بی‌حسی موضعی، بدون بخیه زدن و بدون نیاز به بستری در بیمارستان انجام می‌شود. در عمل جراحی، عدسی اصلی چشم خارج و لنز مصنوعی داخل چشم تعبیه می‌شود. لنز داخل چشمی دید دور را تامین می‌کند و بیمار قادر است به کارهای روز مره خود برسد ولی در صورتی که بخواهد مطالعه کند باید از عینک استفاده کند. البته لنز‌هایی هم هستند که هم دید دور و هم دید نزدیک را تنظیم می‌کنند ولی این لنز‌ها طبق نظر پزشک و با در نظر گرفتن شرایط بیمار تجویز می‌شوند.

زوال وابسته به سن { ماکولا (دژنراسیون ماکولا) }

ماکولا همان لکه زرد است که بیش از ۹۰ درصد دقت دید انسان به آن وابسته است. زوال ماکولا در سنین سالمندی باعث کاهش دید و تونلی شدن دید می‌شود. ماکولا نیز مانند هر عضو دیگر پیر می‌شود و زوال پیدا می‌کند. رایج ترین علت زوال ماکولا، افزایش سن است. زوال ماکولا، عملکرد آن را مختل می‌کند و باعث کم شدن دید بیمار و تونلی شدن دید می‌شود. اختلال وابسته به سن ماکلا گاهی قابل کنترل است ولی در بیشتر مواقع کار زیادی نمی‌توان برای بیمار انجام داد. عواملی مانند نور آفتاب و سیگار و پر فشار خونی و چاقی باعث تشدید پیری لکه زرد چشم می‌شود بنابراین سیگار نکشیدن، کنترل فشار خون، کاهش وزن، استفاده از عینک آفتابی و مصرف بعضی از ترکیب‌های ویتامین‌ها و مینرال‌ها باعث به تعویق افتادن این اختلال در چشم می‌شود.

ناراحتی‌های چشمی ناشی از بیماری

خیلی از بیماری‌ها هستند که میتوانند باعث اختلال در چشم شوند؛ مثلا در فردی که بیماری دیابت دارد، ممکن است عارضه‌ای به نام رتینوپاتی رخ دهد یعنی دیابت باعث درگیری عروق و خونریزی از شبکیه چشم شود. گاهی هم مصرف بعضی از داروها باعث بیماری‌های چشمی می‌شود. البته گاهی مصرف دارو‌ها اجتناب ناپذیر است. در این موارد لازم است بیمار دوره‌ای به وسیله چشم پزشک معاینه شود، بناباین کنترل بیماری دیابت و فشارخون بالا و دیگر بیماری‌های زمینه‌ای کمک زیادی به کنترل بیماری می‌کند. در صورتی که دارویی باعث بیماری شود، شاید بتوان داروی مشابه دیگری را جایگزین کرد.

پیرچشمی

پیرچشمی ناشی از سن است ولی این عنوان شاید زیاد مناسب نباشد چون عارضه‌ای است که بعد از چهل سالگی اتفاق می‌افتد و تا۶۰ سالگی پیشرونده است بعد از آن نیز متوقف می‌شود و انسان‌های ۴۰ تا ۶۰ ساله هم پیر گفته نمی‌شود. این بیماری بیشتر مربوط به میانسالی است. در پیرچشمی قدرت ارتجاعی عدسی و به دنبال آن قدرت تطابق کاهش می‌یابد. پیرچشمی باعث می‌شود اشیای نزدیک را به خوبی نبینید و مجبور به استفاده از عینک شوید. عینک زدن برای اصلاح دید ناشی از پیر چشمی، از ضعیف‌تر شدن چشم جلوگیری نمی‌کند، بنابراین اگر کسانی که قصد دارند با عینک جلوی پیشروی این بیماری را بگیرند خیلی به استفاده به عینک نیاز ندارند، بهتر است از این کار خودداری کنند. این کار کمک می‌کند مدت زمانی که می‌توانند بدون عینک اشیای نزدیک را ببینند بیشتر شود.

خشکی چشم

یکی از شایع‌ترین بیماری‌هایی که در سالمندان مشاهده می‌شود، خشکی چشم است. آنچه باعث خشکی چشم سالمندان می‌شود، کمبود چربی است. اشک چشم انسان از ۳ ماده تشکیل شده است؛ ماده آبکی، ماده‌ای به نام موسین و چربی جلوی تبخیر اشک را می‌گیرد. غدد چربی که این مسئولیت را به عهده دارند، در لبه پلک چشم قرار گرفته اند با افزایش سن، فعالیت این غدد کمتر و به دنبال آن چربی کمتری ترشح می‌شود که باعث تبخیر اشک می شود. اما تبخیر زیاد اشک، باعث تحریک بیشتر چشم و تولید آب بیشتر می‌شود به همین دلیل است که بیماران وقتی به پزشک مراجعه می‌کنند، از اشک ریزش شکایت دارند. خشکی چشم باعث می شود فرد احساس کند جسم خارجی در چشمش وجود دارد. اشک ریزش، سوزش، قرمزی و خارش نیز از دیگر علائم خشکی چشم بیماران است. خشکی چشم یک علامت است و باید علت پیدا شود چون همیشه به دلیل کمبود چربی نیست و ممکن است ترشح آب یا موسین نیز کم شده باشد ولی در افراد مسن معمولا در اثر کاهش چربی است. خیلی وقت ها درمان قطعی و کاملی برای خشکی چشم وجود ندارد ولی می‌توان دارویی تجویز کرد که علائم بیماری کمتر شود. داروی شایع برای این بیماران اشک مصنوعی است که ترکیب آن شبیه اشک طبیعی است. بیمارانی که اختلال ترشح چربی دارند باید حوله گرم روی چشم‌ها بگذارند یا از پدهای مخصوص کمپرس گرم استفاده کنند (این کار هر بار باید ۱۰ تا ۱۵ دقیقه ادامه یابد) گرما خروجی چربی را تسهیل می‌کند. ماساژ نیز بعد از گذاشتن کمپرس گرم در تسهیل ترشح چربی کمک کننده است. ماساژ باید در پلک بالا از بالا به پایین و در پلک پایین از پایین به سمت بالا باشد. افرادی که چشمشان شوره می‌زند نیز اختلال ترشح غدد چربی دارند. درمان شوره استفاده از کمپرس گرم و ماساژ پلک و شستشو با شامپو بچه است. در موارد شدید ممکن است به آنتی بیوتیک خوراکی نیز نیاز باشد. خشکی چشم یک بیماری مزمن است و در صورتی که شدید باشد درمان آن بسیار دشوار خواهد بود.

منبع: کتاب آئینه جلد۴۱-صفحه ۴۱

لنزهای داخل چشمی (IOL) لنزهای پزشکی هستند که در داخل چشم برای جایگزینی لنز طبیعی در هنگام جراحی آب مروارید قرار می‌گیرند.

در این قسمت پاسخ به چند پرسش متداول در مورد لنزهای داخل چشمی پیشگیری از پیرچشمی مطرح می‌شود:

چرا من جهت انجام جراحی آب مروارید نیاز به لنزهای داخل چشمی برای پیشگیری از پیرچشمی دارم ؟

اکثر افرادی که تحت جراحی آب مروارید قرار می گیرند، بعد از جراحی کمتر وابسته به عینک خواهند بود. لنزهای اصلاح پیرچشمی مزایایی را ارائه می دهند، از جمله کاهش نیاز به عینک‌های نزدیک‌بینی.

آیا روش پیشگیری از پیرچشمی بوسیله اصلاح توسط لنزها هزینه‌های زیادی خواهد داشت؟ چقدر مبلغ اضافی باید پرداخت کنم؟

لنزهای اصلاح‌کننده دارای هزینه‌های زیادی هستند و چون هزینه‌های بیشتری برای شرکت‌ها جهت توسعه دارند، به همین دلیل مهارت‌های پیشرفته جراحی اغلب مورد نیاز خواهد بود. همچنین با توجه به این که باید اطمینان حاصل کنید که نمره مناسب برای چشمتان را دریافت می کنید، ممکن است به معاینات پیشرفته قبل از جراحی نیاز باشد. هزینه‌ها بسته به نوع IOL ها متفاوت هستند. امکان دارد برخی از هزینه‌ها نیز تحت پوشش بیمه درمانی باشد.

چرا بیمه‌های درمانی هزینه‌های کامل IOL های پیشگیری از پیرچشمی را پوشش نمی‌دهند؟

لنز‌های اصلاح پیرچشمی نیاز به عینک بعد از جراحی آب مروارید را کاهش می‌دهند.
لنز‌های پیشگیری از پیرچشمی توسط شرکت‌های بیمه پوشش داده نمی‌شوند . بیمه‌های درمانی و بیمه‌های خصوصی به طور معمول فقط هزینه لنز داخلی چندکانونی و جراحی آب مروارید را پرداخت خواهد نمود. استفاده از IOL اصلاح پیرچشمی به عنوان ضروریات پزشکی مانند لیزیک و PRK محسوب می‌شود که معمولا توسط بیمه درمانی پوشش داده نمی‌شود.

آیا جراح آب مروارید واقع در محل سکونت من میتواند جراحی اصلاح پیرچشمی را انجام دهد؟

بله، اما شما باید مطمئن شوید که جراح آب مروارید مناسبی جهت اصلاح پیر چشمی انتخاب کرده اید. مطالعات نشان داده است که تجربه جراح عامل مهمی در نتایج موفقیت آمیز است، به ویژه در مورد اینکه آیا بعد از عمل جراحی آب مروارید باید از عینک استفاده کنید یا خیر.

چه مشکلاتی در استفاده از لنزهای داخل چشمی جهت اصلاح پیرچشمی وجود دارد؟

شایع‌ترین عوارض ایمپلنت‌های اصلاح پیرچشمی عبارتند از:
۱. بینایی غیر شفاف یا تار (دوربینی ، نزدیک‌بینی یا هر دو)
۲. کاهش وضوح تصویر در اطراف اشیاء که باعث می شود آنها با وضوح کمتری دیده شوند
۳. تابش نور خیره‌کننده و هاله‌بینی در اطراف چراغ‌ها در شرایط نور کم
در بسیاری از موارد، این مشکلات ممکن است با گذشت زمان و بدون درمان رفع گردند. در موارد دیگر، برای بهبود بینایی و کاهش علائم، ممکن است از روش های جراحی انکساری بعد از جراحی مانند لیزیک یا PRK استفاده گردد.
در موارد خفیف ممکن است جراح آب مروارید برای از بین بردن پیرچشمی از لنزهای داخل چشمی اصلاح بینایی و جایگزین کردن آن با ایمپلنت لنز استفاده نماید.
اطمینان حاصل کنید که در معاینات قبل از جراحی ، مزایا و خطرات مربوط به عوارض جانبی توسط جراح آب مروارید به شما گفته شده است.

اگر من تصمیم به انجام جراحی آب مروارید توسط لنزهای اصلاح پیرچشمی داشته باشم ، چگونه می‌توانم شانس خود را برای نتایج موفقیت آمیز بهبود بخشم؟

اکثر جراحان آب مروارید به تکنیک‌های مرتبط با لنزهای چند کانونی معمولی مسلط هستند ، اما اگر می‌خواهید یک نتیجه خوب توسط لنزهای چند کانونی داشته باشید، باید مطمئن شوید که جراح شما در این زمینه نیز متبحر می‌باشد و در انجام عمل جراحی آب مروارید با این لنزهای داخل چشمی به طور مناسب آموزش دیده و با تجربه می‌باشد.