پیشگیری از هیپوترمی

با سرد شدن هوا تمام افراد نیاز به رعایت مراقبت برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها هستند. در این میان سالمندان بیشتر از سایر افراد به مراقبت نیاز دارند که علاوه بر خودشان، اطرافیان آن‌ها هم باید نکاتی را رعایت کنند. افت دما (هیپوترمی)، سرمازدگی، سقوط و زمین خوردگی از شایع‌ترین مشکلاتی است که امکان مواجه سالمندان با آنها وجود دارد. در افت دما، کاهش درجه حرارت بدن به سطح خطرناک، زمانی بروز می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند که سالمند مدت زیادی در سرما بوده و بدن حرارت طبیعی خود را از دست داده باشد. تغییرات طبیعی سیستم بدن در اثر افزایش سن موجب شده تا هیپوترمی میان سالمندان شایع‌تر از سایر سنین باشد. به همین علت افت دما در میان گروه متفاوت از سایرین نیز می‌تواند باشد. پوست سرد و رنگ پریده، احساس خستگی زیاد، خواب آلودگی، گیجی، احساس ضعف، اختلال در راه رفتن، تنفس و کاهش ضربان قلب از دیگر علائم قابل توجه در ارتباط با این عارضه است.

پیشگیری از بیماری‌های سالمندان در فصل سرما:

پیشگیری از هیپوترمی

ماندن در خانه، به حداقل رساندن زمان حضور در بیرون از منزل، حفظ گرمای محل سکونت در دمای بالای ۵/۱۸درجه سانتی گراد، خشک و نگه‌داشتن بدن و لباس (لباس مرطوب و بدن خیس باعث لرز و افت دمای بدن می‌شود)، استفاده از لباس‌های ‌گرم، دستکش، شال و کلاه هنگام خروج از منزل و پوشاندن دهان و بینی در برابر سرما از جمله راه‌های پیشگیری از بروز هیپوترمی است. این عارضه سالمندان مبتلا به آلزایمر، سکته مغزی، پارکینسون، نارسایی کلیه، دیابت و تومورهای مغزی را بیش از سایرین تهدید می‌کند. در سالمندان احتمال سرمازدگی بخش‌هایی همچون بینی، گوش‌ها، چانه، گونه‌ها و انگشتان بسیار شایع‌تر از سایر اندام‌ها است و احساس سرما و سفتی در محل، اولین علامت سرمازدگی است. در صورت تداوم سرما، فرد به تدریج با درد، احساس سوزن سوزن شدن، بی‌حسی و رنگ پریدگی مواجه می‌شود. سرمازدگی دارای درجات متفاوتی است که هرکدام با نشانه‌های مشخصی هم‌چون بروز لکه‌های سفید، زرد، آبی، خاکستری و تاول در سطح پوست خودنمایی می‌کند و در نهایت باعث سیاه شدن مناطق درگیر می‌شود. ریسک سرمازدگی در میان مبتلایان به بیماری‌های قلبی، اختلال گردش خون و دیابت بالاتر است. در صورتی که سالمندی مجبور به حضور در بیرون از خانه باشد، حتما باید تمام قسمت‌های بدن را که در معرض سرما هستند بپوشاند. اما چنانچه فرد با حالتی همچون سوزش، رنگ پریدگی، قرمزی پوست یا لرز مواجه شود، حتما باید به خانه برگردد یا از سرپناهی گرم استفاده کند. در مراحل اولیه شک به سرمازدگی، حتما باید از محل سرد خارج شده، لباس مرطوب تعویس شود، دست‌ها زیر بغل قرار گیرد و بینی، گوش‌ها و صورت یا شال گردن گرم شوند. مناطق سرمازده را نباید مالش داد و از گرم کردن مستقیم محل باید خودداری کرد. در سرمازدگی باید مناطق درگیر به تدریج به مدت ۳۰ دقیقه در آب گرم ۴۰ درجه قرار بگیرد. زمین خوردن از دیگر حوادث شایع در فصل زمستان برای سالمندان است و استفاده از کفپوش و کفش‌های غیر لغزنده، اطمینان از تمیز بودن سطح معبر و پله‌ها قبل از حرکت، اطمینان از سلامت و فرسوده نبودن قسمت پلاستیکی نوک عصا و در منزل سطح پله‌ها و سرامیک از جمله اقدامات موثر در این زمینه است.

توصیه‌های تغذیه‌ای برای فصل سرما

در مجموع سالمندان بیش از جوانان و میانسالان در معرض سوء‌تغذیه قرار دارند و این اختلال در فصل سرما به دلایل مختلف می‌تواند شدت یابد. بروز این اختلال عاملی برای تشدید ابتلای سالمند به بیماری‌های مختلف همچون سرماخوردگی و آنفولانزا می‌تواند باشد و تقویت سیستم ایمنی بدن با کمک مصرف حداقل سه وعده غذایی و فعالیت فیزیکی می‌تواند مانع از بروز این مشکل در سالمندان شود. از گروه میوه و سبزیجات، مصرف پرتقال، لیمو، گریپ فروت، سیب زمینی، هویج، کدو، اسفناج، کلم و کلم بروکلی نقش بسیار کلیدی در پیشگیری از بیماری‌ها دارند. بهتر است سبزیجات به شکل بخارپز برای سالمندان که اغلب با مشکلات دندان مواجه هستند، تهیه شود تا مانعی برای مصرف این گروه نباشد. مصرف شیر و لبنیات برای سلامت استخوان، عضلات و پیشگیری از استئوپروز (پوکی استخوان) بسیار مفید است. مصرف انواع گوشت، دانه‌ها و غلات که سرشار از فیبر هستند نیز مانع از سوء تغذیه سالمندان مخصوصا در فصول سرد می‌شود. صرف غذا در کنار خانواده، مصرف روزانه سوپ، پیاده روی و انجام فعالیت فیزیکی، مصرف وعده‌های اصلی غذا (حذف یک وعده غذایی باعث افت قند خون و سرگیجه و در نتیجه پرخوری در وعده بعدی می‌شود. بنابراین اگر سالمند گرسنه نیست، بهتر است وعده غذایی با تاخیر صرف شوند اما نباید حذف شود) و افزایش تعداد دفعات وعده‌های غذایی به ۵ تا ۶ بار در روز از جمله راه ‌کارهای موثر در پیشگیری از سوء تغذیه سالمندان است. سالمندان مبتلا به آرتروز از آنجا که عروق خونی تغذیه‌کننده، در سرما خون کمتری به مفصل زانو می‌رسانند، دچار اختلال در حرکت زانو‌ها و التهاب آن‌ها می‌شند. استفاده از پمادهای موضوعی و ماساژ، خون رسانی را در زانو افزایش می‌دهد و باعث کاهش درد می‌شود.

منبع: آیینه ۴۹- صفحه ۴۲

توصیه های متخصص طب سالمندی به سالمندان برای پیشگیری از مشکلات و بیماری ها در فصل سرد زمستان

دکتر “احمد دلبری” دکترای تخصصی طب سالمندان، عضو هیات علمی و رئیس مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، در ارتباط با پیشگیری از مشکلات و بیماری‌ها در فصل سرد زمستان ، توصیه‌هایی به سالمندان ارائه داد.

به گزارش ویدای دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی ، دکتر دلبری درباره مراقبت‌های ضروری سالمندان در فصل زمستان گفت: افت دما (هیپوترمی)، سرمازدگی، سقوط و زمین خوردگی از شایع ترین مشکلاتی است که امکان مواجهه سالمندان با آنها وجود دارد.

وی درباره عارضه هیپوترمی توضیح داد: کاهش درجه حرارت بدن به سطح خطرناک، را هیپوترمی می‌گویند و زمانی بروز می‌کند که سالمند مدت زیادی در سرما بوده و بدن حرارت طبیعی خود را از دست داده باشد.

این متخصص طب سالمندی افزود: تغییرات طبیعی سیستم بدن در اثر افزایش سن موجب شده تا هیپوترمی در میان سالمندان شایع‌تر از سایر سنین باشد. به همین علت افت دما در میان این گروه متفاوت از سایرین نیز می‌تواند باشد. پوست سرد و رنگ پریده، احساس خستگی زیاد، خواب آلودگی، گیجی، احساس ضعف، اختلال در راه رفتن، تنفس و کاهش ضربان قلب ، از جمله علائم قابل توجه در ارتباط با این عارضه است.

دکتر دلبری برای پیشگیری از هیپوترمی ، ” ماندن در خانه، به حداقل رساندن زمان‌های حضور در بیرون از منزل، حفظ گرمای محل سکونت در دمای بالای ۱۸.۵درجه سانتی گراد، خشک نگهداشتن بدن و لباس (لباس مرطوب و بدن خیس باعث لرز و افت دمای بدن می‌شود)، استفاده از لباس‌های گرم، دستکش، شال و کلاه هنگام خروج از منزل و پوشاندن دهان و بینی در برابر سرما ” را توصیه کرد.

وی در همین ارتباط ، تاکید کرد: این عارضه ، سالمندان مبتلابه آلزایمر، سکته مغزی، پارکینسون، نارسایی کلیه، دیابت و تومورهای مغزی را بیش از سایرین تهدید می کند.

******

وی ، ” سرمازدگی ” را از دیگر مشکلات تمامی افراد به ویژه سالمندان در فصل سرما ذکر کرد و گفت: وقتی در دمای زیر صفر درجه قرار می‌گیرید، فرقی نمی‌کند چه سن و سالی داشته باشید؛ باید مراقب باشید که بافت‌های پوست در اثر سرما دچار آسیب نشود.

دکتر دلبری ، احتمال سرمازدگی بخش‌هایی همچون بینی، گوش‌ها، چانه، گونه‌ها و انگشتان را بسیار شایع‌تر از سایر اندام‌ها عنوان کرد و افزود: احساس سرما و سفتی در محل، اولین علامت سرمازدگی است. در صورت تداوم سرما، فرد به تدریج با درد، احساس سوزن سوزن شدن، بی حسی و رنگ پریدگی مواجه می‌شود.

این استاد دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی ادامه داد: سرمازدگی، دارای درجات متفاوتی است که هر کدام با نشانه‌های مشخصی همچون بروز لکه‌های سفید، زرد، آبی، خاکستری و تاول در سطح پوست خودنمایی می‌کند و در نهایت باعث سیاه شدن مناطق درگیر می‌شود.

به گفته این متخصص طب سالمندی، ریسک سرمازدگی در میان مبتلایان به بیماری‌های قلبی، دارای اختلال در گردش خون و دیابت، بالاتر از دیگر افراد است.

دکتر دلبری برای پیشگیری از سرمازدگی توصیه کرد: در صورتی که سالمندی مجبور به حضور در بیرون از خانه باشد، حتما باید تمام قسمت‌های بدن را که در معرض سرما هستند، بپوشاند. اما چنانچه فرد با حالاتی همچون سوزش، رنگ پریدگی، قرمزی پوست یا لرز مواجه شد، حتما به خانه برگردد یا از سرپناهی گرم استفاده کند.

وی تاکید کرد که در مراحل اولیه شک به سرمازدگی، حتما باید از محل سرد خارج شده، لباس مرطوب تعویض شود، دست‌ها زیر بغل قرار گیرد و بینی، گوش‌ها و صورت با کلاه و شال گردن گرم شوند، و از مالش دادن مناطق سرمازده و گرم کردن مستقیم اندام سرمازده، خودداری شود.

رئیس مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی تصریح کرد: در سرمازدگی باید مناطق درگیر به تدریج و به مدت ۳۰ دقیقه در آب گرم ۴۰ درجه قرار بگیرد.

******

دکتر دلبری همچنین ، ” زمین خوردگی ” را از دیگر حوادث شایع در فصل زمستان برای سالمندان عنوان کرد و گفت: استفاده از کف‌پوش و کفش‌های غیر لغزنده، اطمینان از تمیز بودن سطح معابر و پله‌ها قبل از حرکت، از جمله اقدامات موثر در این زمینه است.

وی با اشاره به اینکه عصا به عنوان وسیله کمکی اکثر سالمندان جهت راه رفتن مورد استفاده قرار می‌گیرد ، افزود: اگر این وسیله کمکی ، دچار فرسودگی شده باشد و به ویژه نوک پلاستیکی آن که روی زمین قرار می‌گیرد ، سائیده شده و از ثبات لازم برای قرار گرفتن روی زمین برخوردار نباشد، استفاده از آن، خطر جدی زمین خوردگی را به دنبال خواهد داشت.