رایج ترین علائم و انواع عفونت در دوران سالمندی

بیماری‌های عفونی در سالمندان تا حدودی با نشانه‌های بیماری‌های عفونی در سایر گروه‌های سنی متفاوت است؛ یعنی یک بیماری عفونی مشترک ممکن است بین افراد جوان و سالمند به ۲ شکل کاملا متفاوت بروز کند و این مسئله می‌تواند باعث سردرگمی پزشکان شود. مثلا وقتی یک جوان دچار عفونت ادراری می‌شود، معمولا با علایمی مانند تکرر و سوزش ادرار مواجه می‌شویم ولی در سالمندان ممکن است چنین علایمی وجود نداشته باشد. مثلا سالمندی که دچار عفونت ادراری است، گاهی ناگهانی و بدون هیچ علامتی بارزی در دستگاه ادراری، افت سطح هوشیاری پیدا می‌کند، علامتی که هیچ ارتباطی با عفونت ادراری ندارد. به همین دلیل در سالمندان پیدا کردن عامل عفونت کمی‌دشوار است و امروز رشته ای از پزشکی را به طب سنتی سالمندان اختصاص داده اند. متخصصان طب سالمندی بهتر می‌توانند به بررسی بیماری‌های سالمندی بپردازند.

عفونت ادراری

یکی از عفونت‌های شایع در سالمندان، عفونت ادراری است. پروستات مردان بعد از ۵۰ سالگی الی ۴۰ سالگی شروع به بزرگ شدن می‌کند. مجرای ادرار از وسط این غده عبور می‌کند و پروستات بزرگ شده به مجرا فشار می‌آورد و مانع از عبور ادرار می‌شود و ادرار داخل مثانه می‌ماند. ادرار استریل است ولی وقتی راکد بماند، باکتری داخل آن جمع می‌شود و عفونت ادراری ایجاد می‌شود. گاهی هم عفونت ادراری به دنبال بیماری دیابت به وجود می‌آید. افراد در اثر دیابت دچار بی‌حسی در اندام‌ها می‌شوند. عملکرد مثانه هم ضعیف می‌شود و فرد نمی‌تواند ادرارش را به خوبی تخلیه کند. در زنان نیز یائسه نیز خشکی واژن فرد را مستعد عفونت ادراری می‌کند. افتادگی رحم و زایمان‌های مکرر نیز باعث افتادگی مثانه و تخلیه نشدن مثانه می‌شود که این نیز می‌توان علت عفونی ادراری باشد.

عفوت گوارشی

عفونت‌های روده‌ای یا گوارشی در سالمندانی که توان فیزیکی خوبی ندارند و نمی‌توانند بهداشت خود را رعایت کنند، بیشتر دیده می‌شود. البته ضعف سیستم ایمنی بدن به رعایت نکردن بهداشت کمک و شرایط را برای فعالیت عوامل بیماری‌زا مهیا می‌کند. ساالمندان به دلایل مختلف از آنتی بیوتیک استفاده می‌کنند و مصرف زیاد آنتی بیوتیک در دوران سالمندی نیز آن‌ها را مستعد نوعی اسهال به نام کلیستریدیوم دیفیسیل می‌کند. این نوع از اسهال شدید است و خیلی زود باعث کم آبی بدن می‌شود. اگر سالمند در آسایشگاه باشد و این نوع اسهال مبتلا شود، ممکن است بیماری را به سالمندان دیگر انتقال دهد.

عفونت بافتی

سالمندانی که به هر دلیلی نمی‌توانند حرکت کنند و باید در بستر بمانند، در معرض ابتلا به زخم بستر هستند. زخم بستر در جاهایی از بدن ایجاد می‌شود  که عضلات و پوست بین استخوان‌ها و تشک قرار دارند. نواحی‌ای مانند استخوان خاجی، آرنج، شانه، پشت ساق و… تحت بیشترین فشار هستند. فشار باعث می‌شود خون‌رسانی در بافت انجام نگیرد و زخم ایجاد شود. زخم بستر در سالمندان زیاد دیده می‌شود. البته بی‌دلیل بی‌حسی که در اثر فشار به وجود می‌آید، معمولا بیمار متوجه آن نمی‌شود و اگر مراقب بیمار نسبت به آن بی‌توجه باشد، ممکن است زخم عفونت کند. زخم بستر عفونی شده مشکل ساز است و باید خیلی زود درمان شود چون احتمال از بین رفتن بافت وجود دارد.

عفونت تنفسی

شاید شیوع عفونت تنفسی در سالمندن بیشتر از جوانان نباشد ولی از آنجا که سیستم ایمنی بدن سالمندان ضعیف است، عضلات تنفسیشان عملکرد خوبی ندارند و قادر به تنفس عمیق و سرفه کردن نیستند، عفونت تنفسی در آن‌ها شدیدتر است و خیلی هم دیر بهبود می‌یابد. یکی از عفونت‌هایی که در سالمندان بیشتر دیده می‌شود، عفونت سل ریوی است. میکروب سل ممکن است در بدن هر کسی به صورت غیر فعال وجود داشته باشد ولی در سالمندان به دلیل عفت قوای سیستم ایمنی، احتمال عود و فعال شدن میکروب وجود دارد.

بهترین برخورد با بیماری‌های عفونی سالمندان

سالمندان باید قبول کنند که دیگر جوان نیستند و باید مراقب خود باشند و نباید کارهایی انجام دهند که باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن و ابتلایشان به عفونت شود. ورزش سنگین فعالیت بدنی و فیزیکی زیاد، بی‌خوابی، گرسنگی، مسافرت زیاد، استرس و … برای سالمندان مناسب نیست و سیستم ایمنی را ضعیف‌تر می‌کند. بخش مهمی از مراقبت سالمندان بر عهده اطرافیان آن‌هاست. سالمندانی که نمی‌توانند از خود مراقبت کنند، خیلی زود‌تر به بیماری مبتلا می‌شوند و طول عمر کمتری خواهد داشت بنابراین مراقب یا مراقبان سالمندان باید ویزیت‌های دوره‌ای سالمند را دقیق انجام دهند تا در صورت شک به بیماری یا عفونت، درمان سریع‌تر آغاز شود. همچنین هرگونه علامتی را جدی بگیریند و آن را به حساب سالمندی نگذارند. اگر سالمند اصلا قادر به حرکت نیست، باید مداوم اورا جابجا کرد یا نقاطی از بدن را که تحت فشار هستند، ماساژ داد. این کار باعث جریان یافتن خون در بافت‌ها و جلوگیری از بروز زخم بستر می‌شود. مصرف آنتی بیوتیک حتی الاامکان باید محدود شود. پزشکان باید به این نکته توجه داشته باشند. همچنین مراقبان سالمندان هم نباید آنتی بیوتیک را در اختیار سالمندان قرار دهند یا خود سرانه آن را تجویز کنند. بیماری هایی مانند بزرگی پروستات در مردان و خشکی واژن و افتادگی مثانه در زنان باید درمان شود. همه سالمندان بهتر است تحت نظر متخصص سالمندان باشند، این متخصصان بیشتر با خصوصیات روانی و جسمانی این گروه سنی آشنایی دارند.

منبع: آیینه ۴۷-صفحه ۴۲